Jakie czynniki wpływają na częstość występowania biegunki zakaźnej u dzieci?

Wiek dziecka

Najczęściej chorują małe dzieci z przedziału wiekowego (0-36 miesiąc życia). Średnio w tej grupie wiekowej, częstość epizodu biegunkowego wynosi 0,5-1,9 rocznie.


 

Rodzaj naturalnej mikroflory jelitowej

W przewodzie pokarmowym dziecka bytuje wiele mikroorganizmów, które należą do dwóch grup: o korzystnym i niekorzystnym działaniu dla zdrowia. Grupy te są naturalnie zrównoważone a dominację wykazują bakterie korzystne dla dziecka z rodzaju: Lactobacillus i Bifidobacterium.


 

Higiena osobista i higiena przygotowywanych posiłków

W celu zmniejszenia występowania chorób zakaźnych przewodu pokarmowego przebiegających z biegunką, należy zachować należytą higienę osobistą (mycie rąk przed posiłkami) oraz przestrzegać prawidłowej obróbki produktów żywnościowych.

Dzieci powinny spożywać produkty dokładnie ugotowane i upieczone (poddane prawidłowej obróbce termicznej). Warzywa i owoce podawane dzieciom należy wcześniej starannie umyć zimną i gorącą wodą. Ważne jest, aby żywność surowa i gotowa do spożycia była przechowywana w taki sposób, aby nie miała styczności ze sobą. W odniesieniu do produktów gotowych należy przestrzegać daty przydatności do spożycia.

Rodzaj naturalnej mikroflory jelitowej

W przewodzie pokarmowym dziecka bytuje wiele mikroorganizmów, które należą do dwóch grup: o korzystnym i niekorzystnym działaniu dla zdrowia. Grupy te są naturalnie zrównoważone a dominację wykazują bakterie korzystne dla dziecka z rodzaju: Lactobacillus i Bifidobacterium.

Bakterie korzystne pełnią ważną rolę ochronną i metaboliczną. Zapobiegają kolonizacji przewodu pokarmowego  przez drobnoustroje patogenne oraz usprawniają procesy trawienia pokarmu, poprzez zwiększenie aktywności enzymów własnych człowieka. Dlatego nawet częściowe zniszczenie korzystnej flory jelitowej negatywnie wpływa na stan zdrowia dziecka. Prowadzi do zmniejszenia oporności przewodu pokarmowego na kolonizację drobnoustrojami patogennymi i większej skłonności do występowania biegunek infekcyjnych. Spadek ilości korzystnych bakterii z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium powoduje, że przewagę ilościową w przewodzie pokarmowym uzyskują „bakterie gnilne”. Ze względu na to, że „bakterie gnilne” produkują liczne toksyny, szkodliwe enzymy oraz gazy (m.in. takich jak: amoniak, dwutlenek węgla), dochodzi do zaburzenia funkcji metabolicznych organizmu, wzdęć brzucha, oddawania dużej ilości cuchnących gazów, bólów brzucha oraz pojawienia się luźnych stolców.

Najczęściej zmiana składu flory jelit u dzieci spowodowana jest podaniem antybiotyku. Mogą ją również wywoływać przewlekłe choroby jelit, nerek, nieprawidłowa dieta (zbyt mała ilość błonnika pokarmowego będącego stymulatorem wzrostu i aktywności prawidłowej flory jelitowej) czy przebyte operacje w obrębie jamy brzusznej.


Pokarmy mogące być nośnikiem drobnoustrojów patogennych wywołujących biegunki infekcyjne

 

Pokarm

Drobnoustrój patogenny

Skażona woda, niedogotowana wołowina, miękkie sery, świeże owoce i warzywa głównie ogórki i pomidory

Escherichia coli (patogenna)

Mięso, drób, szynka produkty zawierające jajka (makarony, ciastka), tuńczyk, ziemniaki, wyroby cukiernicze zawierające kremy

Staphylococcus aureus (Gronkowiec złocisty)

Sałatka jajeczna, surowe warzywa i owoce

Shigella sp.

Niedogotowany drób i wołowina, niepasteryzowane mleko

Campylobacter jejuni

Pokarmy suszone, fasola, sosy, nieprawidłowo chłodzone mięso

Clostridium perfringens


Klimat

Biegunki zakaźne najczęściej występują w krajach o ciepłym klimacie, który sprzyja namnażaniu drobnoustrojów chorobotwórczych w wodzie i produktach żywnościowych. W krajach rozwijających się o stosunkowo niskich standardach higienicznych, zakażenia przewodu pokarmowego są drugą po chorobach serca przyczyną zgonów.

Pora roku

Częstość zachorowań na biegunki wirusowe u dzieci wzrasta w okresie jesienno-zimowym. Należy podkreślić, że 80 % zachorowań na biegunki wirusowe ma miejsce w grudniu i styczniu.

Częstość zachorowań na biegunki bakteryjne wzrasta natomiast w miesiącach letnich. Około 50 % letnich biegunek niemowląt i małych dzieci wywołuje patogenna bakteria Escherichia coli.

dr n. med. Beata Romanowska - Pietrasiak